Isang araw sila’y
nawala na lang at sukat.
May hindi pumasok sa opisina,
hindi sumipot sa apoyntment,
nang-indiyan ng kadeyt.
May hindi umuwi ng bahayat
hindi nakasalong pamilya sa hapunan,
hindi nakasiping ng kabiyak.
Ang inihaing ulam ay ligalig,
at ang inilatag na banigay ayaw dalawin ng antok.
Nang hanapin sila’ywalang masabiang kamag-anak at kaibigan,
Nang hanapin sila’ywalang masabiang kamag-anak at kaibigan,
walang ulat ang pulisya,walang malay ang militar.
Kung mayroon mang nakakitanang sila’y sunggabanng
malalaking lalakiat isakay sa dyip o kotse,
pabulong-bulong ang saksi,
palinga-linga,
at kung pakikiusapangtumestigo sa korte,
baka ito’y tumanggi.
Pagkaraan ng ilang araw,
o linggo, o buwan, o taon, pagkaraan ng maraming
maghapon at magdamag,
pagkaraang ang agam-agamay magparoo’t paritosa
mga manhid na pasilyoat ang pag-aasam-asamay
mapanis sa mga tanggapan,
pagkaraan ng luha’t tiyaga,
ang ilan sa kanila’ymuling lumitaw.
Lumitaw silasa bilangguan, sa bartolina,
sa kubling bahay na imbakanng ungol,
tili at panaghoy, himpilan ng mga
berdugongeksperto sa sanlibo’t isangistilo ng pagpapahirap.
Lumitaw silangbali ang buto o sira ang bait.
O kaya’y lumitaw silanglumulutang sa mabahong ilog,
o nakahandusay sa pampang,
o umaalingasawsa mga libingang mababawna hinukay ng mga asong gala.
Lumitaw silangmay gapos ang kamay at paana wala nang pintig,
o watak-watak ang kamay, paa, ulo, o tadtad ng butas ang bangkay,
likha ng bala o balaraw.
Ang iba’y hindi na lumitaw,hindi na kailanman lumitaw,
nawala na lang at sukat,walang labí, walang bangkay,
hindi malaman kungbuhay o patay,
hindi mapaghanduganng lamayan, pasiyam, luksa,
hindi maipagbabang-luksa,hindi maipagtirik ng
kandilakung Todos los Santos.
Nakaposas pa ba silasa paa ng kinakalawang na
kamasa loob ng kuwartong may tanod,
busog sa bugbog,
binabagabag ng bangungot,
sumisipol kung nag-iisang “Saan Ka Man Naroroon,”
iniisip kung ano ang iniisipng magulang at anak,
kasintahan o kabiyak?
O sila ba’yumayaw na sa pakikibakaat nagbalik
sa dating buhay,o nagtaksil sa simulainat nagtatago
sa takot,o nag-asawang muliat nangibang-bayan,
o tinamaan ng amnisyaat lalaboy-laboy sa lansangan,
o lihim na namundokat nag-iba ng pangalan?
O sila ba’y pinagpapasasaan na ng uod?
Nag-ugat na ba ang talahibsa mga mata ng kanilang bungo?
Bahagi na ba silang kanilang lupang tinubuan,
ang lupang kanilang ipinaglaban?
Sinusulat ko itopara sa mga kakilalang hanggang ngayon
ay nawawala,para kina
Charlie del Rosario
at Caloy Tayagat
Manny Yapat
Henry Romero
at Jun Flores,
at Rudy Romano
sila na kahit hindi ko
nakilala nang husto ay alam kong naglingkod
sa api at hikahos.
Buhay man sila o patay,sa aking alaala’y mananatili silang buhay.
